De speen en het gebit van het kind
Veel ouders vragen zich af of hun kind een speen nodig heeft. Die vragen komen veelal neer op:
Is het echt noodzakelijk, gaat er een goede werking van uit, of brengt het toch risico’s met zich mee. Is het wel hygiënisch, welk materiaal of merk is het beste, hoe lang mag of moet het? Is er een risico voor het gebit, of voor de kaakontwikkeling? Tandarts Peter Borm heeft daar een uitgesproken mening over. In dit artikel gaat hij daar specifieker op in.
Er zijn betrekkelijk weinig onderzoeken gedaan naar het effect van, en de invloed van het gebruik van een speen op de ontwikkeling van de mondfuncties. En daarnaast op de groei en ontwikkeling van het gebit en het gelaat. De meeste aandacht van de onderzoekers gaat uit naar de behoefte van waarom een kind “vraagt” om een speen. Veel kinderen hebben, volgens die onderzoekers, met name een sterke zuigbehoefte. Vaak geven ze daarmee de indruk dat ze niet genoeg voeding krijgen of iets missen. Bij de moeder wekt dit al snel de indruk tekort te schieten.
Het is uit Engels en Amerikaans onderzoek gebleken dat de speen en het zuigen een kalmerende werking heeft op het kind en z’n gemoed. Kinderen worden er rustiger van en het werkt ontspannend. Zeker in situaties van onrust of spanning ligt het gebruiken van een speen voor de hand.
Negatieve beïnvloeding
Het gaan gebruiken van de speen gaat vaak samen met de overgang van borstvoeding naar vaste voeding, zeker als er sprake is van een sterke zuigbehoefte van het kind.
De ritmische en krachtige zuigbewegingen kunnen echter de groei en ontwikkeling van de kaken negatief beïnvloeden . De ontwikkeling van normale gezonde bewegingen, zoals het vrij en zelfstandig slikken, wordt namelijk belemmerd. De tongbeweging bij het slikken wordt, bij het te lang gebruiken van de speen, niet zelfstandig en de tongpositie blijft, zoals de tandarts dat noemt, te laag in de mond. Dit terwijl het normale slikken inhoudt dat de beweging van de tong begint op de papil van het verhemelte (het bobbeltje achter de boventanden) en zich ontvouwt naar buiten toe, langs het verhemelte. Door het langdurig gebruik van de speen blijft het zogeheten ‘infantiele slikken’(te laag in de mond) in stand terwijl dit alleen op heel jonge leeftijd normaal is.
Gemak
Maar los van de onderzoeksresultaten en de effecten van het langdurig gebruik van de speen worden we vooral verleid door het gemak en het kalmerende effect van het gebruiken van de speen.
Het is volkomen begrijpelijk dat ouders naar de speen grijpen om hun kind rustig te krijgen en te houden. In de praktijk van Peter Borm ziet hij echter geregeld de storende gevolgen van het langdurig gebruiken van de speen.
“Eén van die negatieve gevolgen is dat er in het gebit een ‘open beet’ kan ontstaan. Dit betekent dat de voortanden niet op elkaar sluiten, waardoor een spraakstoornis of kaakafwijking kan ontstaan.
Het langdurig gebruik van een speen kan dus vervelende gevolgen hebben”, aldus Borm.
Een tandarts kan hierin goed oordelen, adviseren en begeleiden, al dan niet met de inzet van een logopediste. In zijn praktijk geeft Borm regelmatig adviezen over hoe met een speen om te gaan of hoe deze hardnekkig geworden gewoonte gestopt kan worden. Het betekent wel dat de tandarts het kind , het liefst, van jongs af aan zou moeten zien om op tijd de goede aanwijzingen te kunnen geven.
